با غروب خورشید بر فراز تهران در تاریخ ۲۹ دسامبر، سرما تنها چیزی نبود که در هوا احساس میشد. در پی سقوط سریع ریال ایران، کرکرههای بازار بزرگ به شدت بسته شدند.
با سقوط ارز به رکورد ۱.۴۲ میلیون ریال در برابر هر دلار آمریکا، خشم به خیابانها سرازیر شد.
در حالی که معترضان با گَسهای اشکآور درگیر بودند، این لحظه حقیقت تلخی را نمایان کرد: وقتی یک ارز تحت کنترل دولت شکست میخورد، مردم عادی بهای آن را میپردازند.
و در حالی که تهران به دنبال راهحلهای سیاسی است، تحلیلگران جهانی توجه خود را به بلاکچین معطوف کردهاند.
هانتر هورسلی، مدیرعامل بیتوایز، در مورد بحران در حال شکلگیری اظهارنظر کرد و پیشنهاد داد که هرج و مرج در ایران یادآور دلیلی است که بیتکوین [BTC] ایجاد شد.
“مدیریت اقتصادی نادرست — داستان گذشته، حال و آینده. بیتکوین راهی جدید برای مردم است تا از خود محافظت کنند.”
این وضعیت از کجا آغاز شد؟
با این حال، سقوط ریال ناگهانی نیست؛ این نتیجه ۴۰ سال کاهش ارزش ارز است. از زمان درگیری کوتاه با اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵، ریال بیش از ۴۰٪ از ارزش خود را از دست داده است.
امروز، با نرخ ۱.۴ میلیون ریال در برابر هر دلار، این ارز به سختی برای میلیونها نفری که نگران ناپدید شدن پساندازهایشان هستند، معنایی دارد. بحران اکنون به سیستم بانکی نیز سرایت کرده است.
در ماه اکتبر، بانک ملی که در حال جذب یک بانک ورشکسته بود، نشانههایی از بیثباتی را نشان داد. با ۴۲ میلیون ایرانی که به آن وابستهاند، ریسک بسیار بالاست.
به جای حل مشکل، بانک مرکزی در طول سال به صدور هشدار برای سایر بانکهای در حال شکست پرداخت. وضعیت به قدری وخیم شد که رئیس بانک مرکزی این هفته استعفا داد، درست در زمانی که ریال به پایینترین سطح خود رسید.
چگونه بیتکوین نجاتدهنده است؟
در حالی که دولت قادر به ارائه یک ارز پایدار نیست، به طور همزمان اقدام به مسدود کردن خروجها کرده است.
ایران پارادوکسی منحصر به فرد را ارائه میدهد: این کشور یکی از ارزانترین برقهای جهان را دارد و هزینه استخراج یک بیتکوین تقریباً ۱,۳۰۰ دلار است.
با توجه به اینکه بیتکوین در حال حاضر نزدیک به ۸۷,۶۰۰ دلار معامله میشود، حاشیه سود بسیار بالا است و فرصتی برای شهروندان فراهم میکند تا ارزش جهانی “سخت” تولید کنند.
با این حال، رژیم این تاکتیک بقا را جرم نامیده است.
در حالی که خیابانهای تهران یادآور شکنندگی مالی متمرکز هستند، بازار جهانی نگاه خود را به سمت سال ۲۰۲۶ معطوف کرده است.
همگرایی صعودی ۲۰۲۶
سال ۲۰۲۵ سالی تلخ و “قرمز” برای بیتکوین بوده است، اولین سال از زمان سقوط ۲۰۲۲ که با “جنگ فلزات” با چین، تنشهای تعرفهای ایالات متحده و کمبود نقدینگی شدید مشخص شد.
اما تا سال ۲۰۲۶، کاهش صدور بیتکوینهای جدید با دیواری از تقاضای نهادی از ETFها و ذخایر دولتی مواجه خواهد شد.
برای شهروندان ایران، بیتکوین نمایانگر یک فرار فوری و ناامیدکننده از یک سیستم بانکی ورشکسته است. اما برای سرمایهگذاران جهانی، این یک پوشش استراتژیک در برابر چرخه تکراری کاهش ارزش ارزهای فیات است.
اینکه آیا بیتکوین به محدوده پیشبینیشده ۱۷۰,۰۰۰ تا ۲۵۰,۰۰۰ دلار در سال ۲۰۲۶ خواهد رسید بستگی به این دارد که این عوامل کلان اقتصادی ثابت بمانند.
نتیجهگیری
- سقوط ریال از ۷۰ به ۱.۴ میلیون ریال در برابر دلار، هشداری به جهان درباره شکنندگی ارزهای دولتی است.
- بحران ایران یکی از واضحترین نمونهها از دلیل وجود بیتکوین است: برای ارائه یک خروجی به مردم زمانی که پولشان شکست میخورد.
